عرضه اولیه چیست؟ چگونه آن را خریداری کنیم؟
شاید با اینکه در بورس تا حالا هیچ خرید و فروشی نداشته باشید ولی کلمه عرضه اولیه به گوشتان خورده باشد. اگر بخواهیم عرضه اولیه را به‌طور خلاصه بیان کنیم به شرکت هایی که سهام شان برای اولین بار در بورس به فروش می‌رسد را عرضه اولیه گویند. معمولاً این عرضه اولیه ها سودآور بوده و این سودآوری باعث جذابیت برای سهامداران بخصوص سهامداران تازه وارد شده است.
ما در این مقاله برای آشنایی بیشتر شما با عرضه اولیه این موارد را بررسی می‌کنیم:
- عرضه اولیه چیست؟
- شرایط پذیرفته شدن شرکت‌ها در بورس چیست و چرا این شرکت‌ها تمایل دارند در بورس باشند؟
- چگونه از عرضه اولیه‌ها باخبر شویم؟
- عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ Book Building چیست؟ و چگونه آن‌ها را خریداری کنیم؟
- چرا بیشتر عرضه‌های اولیه سودآور هستند؟
- بهترین زمان فروش عرضه اولیه
حتما بخوانید: چرا در بورس سرمایه گذاری کنیم؟
عرضه اولیه چیست؟
ipo مخفف کلمه initial public offering به معنی عرضه عمومی اولیه هست. وقتی یک شرکتی که تازه در بورس پذیرفته‌شده‌باشد و برای اولین بار سهام خود را در بورس ارائه کند به این فرآیند عرضه اولیه گویند. این امکان برای هر شرکتی وجود ندارد چون از بین این‌همه شرکت و کارخانه‌ها در کشور فقط حدود ۸۰۰ شرکت توانسته‌اند قوانین و مقررات خاص سازمان بورس و اوراق بهادار را رعایت کنند و سهام خود را در بورس عرضه نمایند. بعدازاین عرضه شرکت از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل می‌شود و شرکتی که سهام آن برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود به این معنی نیست که آن شرکت، شرکت تازه تأسیس است بلکه تازه تصمیم گرفته وارد بازار بورس شود.
معمولاً بیش از ۹۰ درصد این عرضه های اولیه در بورس سودآور بوده‌اند و این سودآوری عرضه اولیه ها باعث جذابیت برای سرمایه گذاران در بورس بخصوص برای تازه‌واردها شده است و طرفداران مخصوص به خودشان را دارد.
شرایط پذیرفته شدن شرکت ها در بورس چیست و چرا این شرکت ها تمایل دارند در بورس باشند؟
شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس:
سازمان بورس و اوراق بهادار تهران به‌عنوان بازوی اصلی بازار سرمایه برای اینکه بتواند یک فضای مناسب و ایمن برای سرمایه گذاری ایجاد کند، برای شرکت های متقاضی حاضر در بورس یک سری شرایط و مقرراتی را وضع کرده است و شرکت‌ها موظف به رعایت این قوانین هستند.
نمونه‌ای از شرایط سازمان بورس برای شرکت‌ها را اینجا برای شما گردآورده‌ایم:
- شرکت باید در ایران ثبت‌شده و دارای تابعیت ایرانی باشد.
- شرکت باید سهامی عام باشد.
- شرکت باید دارای سهام عادی بانام دارای حق رأی باشد و ۱۰۰% بهای اسمی آن پرداخت‌شده باشد.
- حداقل دو سال از تاریخ بهره‌برداری شرکت گذشته باشد.
- حداقل سرمایه شرکت ۱۰ میلیارد ریال برای تالار اصلی و ۵ میلیارد ریال برای تالار فرعی باشد.
- شرکت باید در دو دوره متوالی سودآور بوده و امکان سودآوری آن در آینده وجود داشته باشد و همچنین زیان انباشته نداشته باشد.
مزایای عرضه اولیه برای شرکت ها:
شاید با این سؤال روبه‌رو شده باشید که چرا شرکت ها حاضر هستند تمام این شرایط را بپذیرند و با فروش سهام خود وارد بورس اوراق بهادار شوند، شرکت ها با عرضه اولیه سهام خود از مزایای زیادی برخوردار می‌شوند که نمونه‌ای از این مزایا را برای شما بیان می‌کنیم:
تأمین مالی:
شرکت های بورسی به خاطر رعایت قوانین و مقررات سازمان بورس تسهیلات ویژه‌ای برای استفاده از اعتبارات بانکی برخوردار هستند و سقف این تسهیلات بیشتر از شرکت های غیر بورسی هست.
معافیت از مالیات:
شرکت های بورسی به نسبت شرکت‌هایی که در بورس حضور ندارند از درصد مالیات کمتری برخوردار هستند و همچنین از مزایای قانونی دیگر همچون انتشار اوراق مشارکت بدون داشتن مجوز از بانک مرکزی که منفعت زیادی برای آن‌ها دارد.
از مزایای دیگر عرضه اولیه که می‌توان عنوان کرد:
- کسب وجهه
- اعتبار و اعتماد عمومی
- به‌روزرسانی ارزش واقعی شرکت
- سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی
- سایر ابزارهای تأمین مالی
- و ….
چگونه از عرضه اولیه‌ها باخبر شویم؟
همان‌طور که گفتیم شرکت ها بعد از پذیرش قوانین و انجام مراحل قانونی ورود به بورس با کمک متخصصین حوزه ارزش گذاری و صندوق های سرمایه گذاری و مشاوره‌ای قیمت هر سهام مشخص شود.
بعد از مشخص شدن ارزش آن شرکت برای حضور قدرتمند که همراه رشد سهام باشد قیمت پیشنهادی برای عرضه پایین‌تر از قیمت ارزش‌گذاری آن تعیین می‌شود. به‌عنوان‌مثال قیمت سهام در کف قیمتی چهارصد تومان است و بازه سقف سفارش آن ۴۲۰ تومان خواهد بود. عرضه اولیه به خاطر قیمت جذاب و محدودیت عرضه سهام و سوددهی آن در مدت‌زمان کوتاه خریداران زیادی دارد.
اطلاعیه‌های عرضه اولیه معمولاً ۴۸ ساعت قبل از عرضه، ساعت، روز و قیمت سقف و کف و … را در سایت سازمان بورس یا فرابورس اعلام می‌کند.
برای نمونه می‌توانید اطلاعیه عرضه اولیه کویر را در تصویر زیر مشاهده نمایید:
عرضه اولیه با روش بوک بیلدینگ Book Building چیست؟ چگونه آن‌ها را خریداری کنیم؟
در دی‌ماه سال ۹۵ برای اولین بار روش بوک بیلدینگ جایگزین حراج و با اولویت زمانی شد و از این تاریخ به بعد تمام عرضه های اولیه با این روش صورت می‌گیرد و به دلیل منسوخ شدن حراج و با اولویت زمانی دیگر به آن نمی‌پردازیم.
خرید عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ:
در روش بوک بیلدینگ دیگر مشکلات روش حراج با اولویت زمانی وجود ندارد. تمامی کارگزاران و معامله گران آنلاین در کشف قیمت سهام نقش دارند و سهم با توجه به تعداد سهام قابل‌عرضه در قیمت کشف‌شده بین تمامی متقاضیان به‌صورت مساوی توزیع می‌گردد. می‌توان این روش را نماد شفافیت بازار دانست.
ناظر بازار در روز عرضه، اطلاعیه شروع معاملات را در سایت سازمان بورس منتشر کرده و شما در ساعات اعلام‌شده در اطلاعیه دو ساعت فرصت دارید که درخواست خود را ثبت نمایید. پس از اتمام زمان ثبت سفارش، سازمان بورس متناسب با تعداد سهام قابل عرضه و متقاضیان سهم آن شروع به تخصیص به‌صورت مساوی بین سهام داران می‌نماید.
به‌عنوان‌مثال اگر کل سهام قابل عرضه ۴۰ میلیون سهم باشد و تعداد سرمایه گذاران متقاضی ۴۰ هزار نفر باشند و طبق اعلام سازمان بورس به هر نفر ۲۰۰۰ سهم برسد و با توجه متقاضیان زیادی درخواست خرید داشته‌اند به هر نفر ۱۰۰۰ سهم بیشتر نمی‌رسد.
ولی اگر تعداد خریدار و تعداد سفارش‌های ثبت‌شده کمتر از مقدار عرضه باشد آن عرضه با شکست مواجه شده و باید در یک روز دیگر با کاهش قیمت دوباره فرایند عرضه را طی کند و هیچ پرتفویی سهام دریافت نخواهد کرد.
چگونه عرضه اولیه را بخریم؟
تمامی اشخاصی که در سامانه سجام ثبت نام کرده‌اند و کد بورسی دارند، طبق اطلاعیه‌های سازمان بورس در ساعت و زمان اعلام‌شده می‌توانند سفارش خود را با نماد موردنظر و در محدوده قیمت و تعداد سهام مشخص‌شده سفارش خود را ثبت نمایند. به دو صورت آنلاین و آفلاین می‌توانید این سفارش را ثبت کنید،
بعضی از کارگزاری ها مثل کارگزاری آگاه و فارابی و چند کارگزاری دیگر یک قابلیت را به صفحه معاملاتی خود اضافه کرده‌اند که از طریق آن به‌صورت آفلاین از دو سه روز قبل درخواست نموده و در روز عرضه اولیه سفارش آن‌ها ثبت می‌گردد.
و اگر تمایل داشته باشید به‌صورت آنلاین شرکت کنید باید وارد صفحه معاملاتی خود شوید و طبق اعلام ناظر بازار در ساعت مقرر سفارش خود را ثبت نمایید. به این نکته توجه کنید که وقتی سهمی برای اولین بار عرضه می‌شود هنوز هیچ چارت قیمتی برای آن شکل نگرفته برای همین نمی‌توان برای ورود از تحلیل تکنیکال استفاده نمود.
به چه صورت سفارش عرضه اولیه خود را ثبت نماییم؟
در روش بوک بولیدینگ برای هر سهم یک کف قیمتی و یک سقف قیمتی در نظر گرفته می‌شود که معمولاً ۵ الی ۲۰ درصد بالاتر از کف قیمتی ارزیابی‌شده خواهد بود. در زمان سفارش بالاترین قیمت و تعداد سهام که قبلاً توسط سازمان بورس اعلام‌شده را وارد می‌کنیم. در این روش زمان ارسال سفارش مطرح نیست. هر فردی که قیمت بالاتری بگذارد احتمال اینکه بتواند خرید انجام دهد بیشتر است.
به‌عنوان نمونه اطلاعیه عرضه اولیه کویر رو که در بالا قراردادیم دوباره مشاهده نمایید:
کف قیمت: ۶۰۰
سقف قیمت: ۶۲۵۰
حداکثر سهمیه هر فرد حقیقی و حقوقی: ۶۰۰
شما برای سفارش بالاترین قیمت یعنی ۶۲۵۰ و تعداد سهام را عدد ۶۰۰ وارد کرده و گزینه خرید را انتخاب می‌کنید و ثبت سفارش انجام می‌شود.
چرا بیشتر عرضه‌های اولیه سودآور هستند؟
- محدودیت در تعداد سهام قابل‌خرید توسط سرمایه گذاران
- شرکت ها معمولاً سهام خود را ارزان‌تر از ارزش ذاتی که توسط تحلیل گران برآورد شده است عرضه می‌کنند.
به این دو دلیل که عنوان شد معمولاً قیمت سهم بعد از عرضه اولیه رشد می‌کند و متقاضیان آن زیاد به تحلیل بنیادی سهم توجه ای ندارند. هر چه قیمت عرضه اولیه به نسب ارزش واقعی آن کمتر باشد جذابیت آن برای سرمایه گذاران بیشتر می‌شود. بعد از مدتی که قیمت سهم افزایش پیدا کرد و سرمایه گذاران در سود هستند به‌تدریج تقاضا برای سهم کاهش پیدا می‌کند که در این مواقع اصطلاحاً می‌گویند سهم متعادل شده است.
عرضه اولیه همیشه سودآور نیست!
در بیشتر مواقع عرضه اولیه سود آور بوده ولی این به‌صورت مطلق نیست و مواردی پیش‌آمده که سهم بعد از عرضه رشد زیادی نداشته یا حتی در برخی موارد شاهد افت قیمت بوده است. شاید یکی از دلایل آن قیمت سهم عرضه اولیه تفاوت چندانی با قیمت ذاتی آن نداشته است و این عامل باعث کاهش جذابیت برای سرمایه گذاران شده است.
بهترین زمان فروش عرضه اولیه
یکی از نکاتی که در بازارهای مالی باید به آن توجه کرد مبحث خروج از سهم، مدیریت سرمایه و روانشناسی بازار است. به‌مرور تقاضا برای خرید سهام عرضه اولیه کاهش پیداکرده و سهم متعادل می‌شود. سهم بعضی شرکت ها امکان دارد به ۲۰ درصد بیشتر رشد هم نرسد ولی بعضی مواقع سهم حتی بیش از ۱۰۰ درصد هم رشد کنند.
نتیجه‌گیری
شرکت ها وقتی برای اولین بار بخواهند سهام خود را در بورس عرضه کنند به این اقدام آن‌ها عرضه اولیه می‌گوییم و معمولاً بیش از ۹۰ درصد این عرضه ها سودآور است. دلایل سودآور بودن عرضه اولیه
- تعداد محدود سهام جهت خرید
- پایین بودن قیمت عرضه‌شده از قیمت واقعی آن
این دو عامل، جذابیت زیادی برای سرمایه گذاران بخصوص برای تازه‌واردها ایجاد می‌کند و در سال حدوداً ۲۰ شرکت سهامشان برای اولین بار در بورس عرضه می‌شود این سود برای کسانی اصلاً که قصد ورود به بازار را ندارند و فقط می‌خواهند از عرضه اولیه ها استفاده کنند می‌تواند جذابیت زیادی داشته باشد.
دیدگاه‌ها (0)